Wynagrodzenie za korzystanie z kapitału – decyzja TSUE niekorzystna dla banków

Orzecznictwo polskich sądów ws. unieważnień kredytów waloryzowanych do franka staje się coraz obszerniejsze. Pierwszy pozwy frankowiczów były dla sędziów nową sytuacją, a luki w przepisach prawa dawały bankom nadzieje, że uda się uniknąć dużych strat, związanych z unieważnieniem umowy i rozliczeniem kredytu. Luki te wynikały z dotychczasowego braku orzecznictwa, jednak ostatnie dwa lata przyniosły w tym zakresie wiele odpowiedzi, a zdecydowana większość z nich jest korzystna dla kredytobiorców. Polskie orzecznictwo w niemałym stopniu pomógł budować TSUE, do którego trafiały i w dalszym ciągu trafiają pytania prejudycjalne. Kolejną wątpliwość, jaką rozstrzygnął TSUE, stanowiły roszczenia banków o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Okazuje się jednak, że i w tym przypadku decyzja TSUE jest korzystna dla kredytobiorców, a nie kredytodawców.

Roszczenia banków o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału

Od chwili, gdy do polskich sądów zaczęły trafiać pozwy frankowiczów o unieważnienie kredytu hipotecznego we frankach szwajcarskich, banki zaczęły szukać sposobów, by uniknąć przegranej. Gdy zrozumiano, że w zdecydowanej większości przypadków jest to niemożliwe, zaczęto szukać metod, by zredukować koszty związane z przegranymi, by przedłużać postępowania oraz by odstraszyć innych frankowiczów, którzy w dalszym ciągu zastanawiają się nad złożeniem pozwu. Roszczenia banków o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału budziły ogromne emocje – kredytobiorcy we frankach zaczęli się obawiać, czy w przypadku przegranej i tak nie będą musieli płacić kredytobiorcom. Dotychczasowe orzecznictwo w tej sprawie co do zasady rzucało optymistyczne spojrzenie na to zagadnienie – tylko jeden nieprawomocny wyrok potwierdził zasadność takiego roszczenia. Również Prezes UOKiK obrał stanowisko, że ze względu na dyrektywę 93/13 takie roszczenie jest niezasadne. Dyrektywa 93/13 chroni konsumentów w starciu z firmami i instytucjami, a jeden z jej zapisów mówi o braku możliwości do nagradzania podmiotów, które stosują nieuczciwe praktyki.

Bankom nie należy się wynagrodzenie za korzystanie z kapitału

Opinia rzecznika generalnego TSUE z dnia 16 lutego br. w sprawie C-520/21 przekreśliła ostatnie nadzieje banków. Orzeczono bowiem, że roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału jest bezzasadne, a pozytywne ich rozpatrzenie byłoby niezgodne z dyrektywą 93/13. Przypomnijmy, że wyroki TSUE zobowiązują nie tylko sąd, który wystąpił z pytaniem prejudycjalnym, ale także sądy krajowe oraz sądy w pozostałych krajach UE.

Nie mniej ważną częścią opinii rzecznika generalnego TSUE jest ta, mówiąca o możliwości składania pozwów przez frankowiczów – roszczenia wobec banków o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z odsetek i innych opłat bankowych, które wraz ze spłatą kapitału przesyłali kredytobiorcy w ramach części odsetkowej raty. Być może niewielu frankowiczów zdecyduje się na taki krok – jesteśmy jednak przekonani, że jeszcze więcej osób odważy się pozwać bank i zawalczyć o unieważnienie umowy, która została zawarta na warunkach niezgodnych z prawem.